در زمانهای قدیم برای حفظ مواد غذایی و افزایش طول عمر مواد مصرفی، آنها را در یخچالهای طبیعی و یخدانها و آب انبارها و یا زیرزمینهایی که در برخی از خانه ها موجود بود و یا در برخی از مناطق کوهستانی با حفر غار (امروزه نیز در منطقه لیقوان تبریز به منظور نگهداری از پنیر استفاده میشود)مواد غذایی را نگهداری میکردند. ولی امروزه با افزایش تکنولوژی و علم بشر و با استفاده از تجهیزات نوین میتوان عمر و کیفیت مواد غذایی را بیشتر از قبل حفظ کرد.
انواع سردخانه چیست؟
مکانی عایق کاری شده که دما و رطوبت و در برخی از مواقع نور آن مکان کنترل میشود را سردخانه مینامند. سردخانه را میتوان از چند جهت تفکیک کرد:
از جهت دما:
1- سردخانه بالای صفر
سردخانه بالای صفر، سردخانه بالای صفر معمولا به سردخانه هایی گفته میشود که در رنج دمایی منفی سه درجه سانتی گراد تا دوازده درجه سانتی گراد کار میکند.
که برخی از مواد غذایی و دارویی مثل لبنیات و گوشت مرغ و گوشت قرمز و برخی از داروها و میوه جات و سبزیجات و شیرینی و شکلات و برخی از نوشیدنیها و غیره… را در این سردخانه ها نگهداری میکنند.
سردخانه های بالای صفر بسته به دمای کاربردیشان از عایق ضعیفتر نسبت به سردخانه های زیر صفر و کمپرسور مخصوص با رنج دمایی متناسب همان سردخانه طراحی میشوند.
2- سردخانه زیر صفر
سردخانه زیر صفر، معمولا به سردخانه هایی گفته میشود که با رنج دمایی منفی ده درجه سانتی گراد تا منفی بیست و پنج درجه سانتی گراد استفاده میشود که بسته به نوع مواد غذایی نگهداری شده رنج دمایی آن متغیر است. در زیر با ذکر مثال به تشریح سردخانه های زیر صفر میپردازیم.
برای مثال به منظور نگهداری از خرما در مدت زمان طولانی دمای مورد استفاده برای محصول فوق الذکر منفی ده درجه سانتی گراد میباشد و یا مثلا برای نگهداری گوشت قرمز و مرغ و ماهی منجمد و مواد غذایی مانند خامه شیرین شده قنادی دمای منفی هجده درجه سانتی گراد مناسب میباشد.
ولی در مواردی مانند بستنی بهتر است دمایی ما بین منفی بیست و یک درجه تا منفی بیست و پنج درجه سانتی گراد نگهداری شود.
در طراحی سردخانه های زیر صفر تا منفی هجده درجه بهتر است از عایق پلی اورتان با دانسیته چهل به ضخامت ده سانتی متر استفاده شود و برای عایق کاری کف این نوع از سردخانه ها بهتر است از عایق پلی استایرن با دانسیته p22به ضخامت پونزده سانتی متر استفاده کرد
البته بیشتر اوقات در موسسه فنی تکنوشمس در پروژه های بزرگ برای عایق کاری کف سردخانه های بالای صفر و زیر صفر از عایق با تکنولوژی جدید بنام عایق اکس پی اس استفاده میشود. که این عایق خصوصیات ضدآب بودن و انتقال حرارت پایین و استحکام بالا را داراست.
در سردخانه های زیر صفر با رنج دمایی منفی بیست و پنج بهتر است از ساندویچ پانل پلی اورتان با دانسیته چهل به ضخامت دوازده سانتی متر استفاده کرد.
در طراحی انواع سردخانه های زیر صفر از تجهیزات مخصوص مانند دربهای المنت دار و عایقهای حرارتی ضخیمتر و تجهیزات برودتی مخصوص اعم از کمپرسورهای دی منکولینگ و یا دیس کاس و همچنین اپراتورهایی با فنهای مخصوص و فینهایی با فاصله ی مخصوص (5/6 تا 9 میلی متر) استفاده میشود.